اعتبار و رجحان تفسیر انفسی قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد

2 دانشجوی دکتری

چکیده

در باور عارفان الهی، تفسیر انفسی قرآن برترین روش تفسیر آیات و فهم مقاصد قرآنی است. اما وجود برخی نمونه‌های تفسیری نادرست در تفاسیر عرفانی، به همراه برخی نمونه‌های ساده و بدیهی تطبیق‌های قرآنی بر نفس انسانی، پندار عدم برخورداری تفسیرهای عارفان از مبانی تفسیری متقن را به همراه داشته است. به نظر می‌رسد چنین امری، نتیجۀ عدم شناخت صحیح تفسیر انفسی و فرایند تحقق آن است. بر این اساس، در این جستار تلاش شده تا ضمن بررسی اعتبار تفسیر انفسی، برتری آن بر تفاسیر ظاهری نیز مورد توجه قرار گیرد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که مقصود از تفسیر انفسی، دریافت‌هایی شهودی از حقایق هستی بوده که عارفان به عنوان مراتبی از بطون و معانی آیات قرآن پذیرفته‌اند. مبانی یادشدۀ عارفان برای تفسیر انفسی، ریشه در روایات اهل بیتM دارد. ضمن آنکه نمونه‌های تفسیری ایشان را می‌توان بر روایات تطبیق نمود. از دید فرد عارف، اهتمام جدی به طهارت نفس و همچنین قرائت قرآن به شیوۀ خاص، زمینه را برای نزول معانی قرآن بر قلب فراهم می‌نماید. کارکردها و امتیازهای تفسیر انفسی نیز مٶید ضرورت توجه بیشتر مفسران به این نوع تفسیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Validity and Superiority of the Anfosi Exegesis of the Noble Quran

نویسندگان [English]

  • Sayyed Reza Moadab 1
  • Asghar Mehri 2
1 Full professor at University of Qom
2 A PhD student of the Quran Sciences & Hadith
چکیده [English]

In the belief of the Islamic gnostics, the Anfosi (inward) exegesis of the holy Quran is the best method for the exegesis of the Quran verses and understanding the Quranic meanings. But because of some untrue exegetical samples in the gnostic exegeses accompanying with the simple and obvious samples of the Quranic correspondences with the human soul (nafs), it has followed the thought of the lack of the accurate exegetical bases in the gnostics' exegeses. It seems that this has been originated from the lack of the true knowledge of the Anfosi exegesis and the process of its creation. Based on this, this paper has attempted to pay attention to the priority of the Anfosi exegesis over the exoteric (zahir) exegesis while studying the validity of it. Findings indicate that the meaning of Anfosi tafsir is the inner vision -witnessed- (shuhūdi) understandings of the cosmic realities which the Islamic gnostics have accepted them as the stages of the meanings and the esoteric (batin) parts of the Quran verses. The mentioned bases of the gnostics for the Anfosi exegesis are taken from the traditions of Ahl al-Bayt. The samples of their Quran exegeses can be accorded with hadiths. From the view of the gnostic, the serious endeavor for the purification of nafs (soul, self) and also qira'at (the method of recitation of the holy Quran) in a specific way provides the background for the revelation of the Quran meaning (nuzul al-Quran) in the heart. The functions and advantages of the Anfosi (inward) exegesis of the holy Quran also emphasize the necessity of the more attention of the exegetes to this type of the Quran exegesis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anfosi (inward) exegesis of the holy Quran
  • The methods of the Quran exegesis
  • The gnostic traditions of Ahl al-Bayt
  • Inspiration (ilham) and witnessing (shuhud)
  • Islamic mysticism