محدوده چالش و تعامل با بیگانگان در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن و حدیث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 استادیار گروه الهیات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، ایران

3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

4 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، ایران

چکیده

گستردگی تعاملات اقتصادی بین کشورهای جهان، تأثیرپذیری فراوان اقتصاد از سیاست را موجب گشته و راه را برای اعمال فشار قدرت‌ها بر کشورهای غیر همسو با خود هموار ساخته است. از سوی دیگر، تصریح بر رکن «برون‌نگری» در کنار «درون‌زایی» در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، لزوم تعامل با دیگر کشورها را برای تحقق این هدف نمایان می‌سازد. با توجه به اینکه تعاملات اقتصادی در عرصه بین‌المللی، متأثر از سیاست خارجی هر کشور است، این پرسش مطرح می‌شود که موازین و چارچوب‌های دقیق چالش و تعامل با دولت‌ها و جوامع بیگانه و غیر مسلمان مبتنی بر قرآن و سنت چیست؟ به ویژه اینکه در سیره رسول خدا‹ نیز، هم چالش با مشرکان و مقاومت در برابر تحریم اقتصادی آنان مشاهده می‌شود و هم تعامل و توافق. این نوشتار که به روش کتابخانه‌ای و شیوه توصیفی تحلیلی سامان یافته است، تلاش می‌کند ضمن ارائه دقیقِ محدوده و مرزهای چالش و تعامل، مبتنی بر معارف قرآن، به تحلیل سیره پیامبر‹ در این باره بپردازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که عناصر «دشمنی»، «سلطه‌طلبی»، «ولایت‌پذیری» (در متن تبیین شده) و «نرمش در برابر اصول و احکام اسلامی»، محدودیت‌های تعامل را مشخص می‌سازد و در غیر این صورت، مشروط به رعایت مصالح عمومی، دست حاکم اسلامی برای نرمش و تعامل باز می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Scope of Challenges and Interactions with Foreigners in order to Achieve the Resistance Economy from the Perspective of Qur'an and Ḥadith

نویسندگان [English]

  • Hassan Bozhmehrani 1
  • Reza Kohsari 2
  • Javad Irvani 3
  • Ali Reza Saberian 4
1 PhD student in Qur'an & Ḥadīth Sciences
2 Assistant professor at Islamic Azad University, Semnan
3 Associate professor at Razavi University of Islamic Sciences
4 Associate professor at Islamic Azad University, Semnan
چکیده [English]

The expansion of economic interactions between the countries of the world has caused the great affectedness of economic from politics and has paved the way for the pressure of powers on non-aligned countries. On the other hand, the stipulation on the pillar of extraterritorial look (outsourcing) along with internalization in the general policies of the resistance economy indicates the necessity of interaction with other countries to achieve this goal. Considering that economic interactions in the international scene are influenced by the foreign policy of each country, the question arises that: what are the exact criteria and frameworks of challenges and interactions with governments and foreign and non-Muslim societies based on the Qur'an and Sunnah (Arabic: سنة)? In particular, there are challenges in the tradition (Sunnah Arabic: سنة) of the Prophet (ṣallá Allāh ‘alayhi wa-sallam) with polytheists and resistance against their economic sanctions, as well as interaction and agreement. This article, organized by library method and descriptive-analytical method, tries to analyze the prophet’s (ṣallá Allāh ‘alayhi wa-sallam) tradition (Sunnah Arabic: سنة) in this regard while providing the exact course and limits of challenge and interaction, based on the teachings of the Qur'an. The research findings show that the elements of enmity (hostility), hegemony (domination), guardianship [It is explained in the text] and facilitating in Islamic principles (uṣūl) and rules (religious law) determine the limits of interaction and otherwise, the Islamic ruler can have more facilitation and interaction conditioned (depend on) to the observance of public interests.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economy
  • Resistance economy
  • Foreign policy framework
  • Disputing and interaction with infidels

مراجع

  1. نهج‌البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، چاپ پنجم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1373 ش.
  2. ابن اثیر جزری، عزالدین ابوالحسن علی بن ابی‌الکرم محمد بن محمد بن عبدالکریم بن عبدالواحد شیبانی، الکامل فی التاریخ، تهران، اعلمی، بی‌تا.
  3. ابن سعد، ابوعبداللّٰه محمد، الطبقات الکبری، عمان، دار عمادالدین، 1389 ق.
  4. ابن شعبه حرّانی، ابومحمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسولŒ، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، آل علی‰ ، 1378 ش.
  5. ابن فارس، ابوالحسین احمد، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1404 ق.
  6. ابن کثیر دمشقی، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، بیروت، مٶسسة المعارف، 1419 ق.
  7. ابن منظور افریقی مصری، ابوالفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم،لسان العرب، بیروت، دار صادر، 1414 ق.
  8. ابن هشام حمیری، ابومحمد عبدالملک، السیرة النبویه، مصر، مطبعة مصطفی، 1355 ق.
  9. احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسولˆ، قم، دار الحدیث، 1419 ق.
  10. اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران، المکتبة المرتضویه، بی‌تا.
  11. انصاری قرطبی، ابوعبداللّٰه محمد بن احمد بن ابی‌بکر، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1364 ش.
  12. بحرانی آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1405 ق.
  13. بغدادی (خازن)، علاءالدین علی بن محمد بن ابراهیم، تفسیر الخازن المسمی لباب التأویل فی معانی التنزیل، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415 ق.
  14. بغوی، ابومحمد حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن (تفسیر البغوی)، تحقیق عبدالرزاق المهدی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
  15. حلبی شافعی، ابوالفرج نورالدین علی بن ابراهیم بن احمد،السیرة الحلبیه، بیروت، المکتبة الاسلامیه، بی‌تا.
  16. دروزه، محمد عزة، التفسیر الحدیث: ترتیب السور حسب النزول، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 1421 ق.
  17. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، بیروت ـ دمشق، دار العلم ـ الدار الشامیه، 1412 ق.
  18. زحیلی، وهبة بن مصطفی، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، چاپ دوم، دمشق، دار الفکر، 1411 ق.
  19. زمخشری، جاراللّٰه محمود بن عمر، اساس البلاغه، بیروت، دار صادر، 1979 م.
  20. همو، الفائق فی غریب الحدیث، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1417 ق.
  21. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الجامع الصغیر فی احادیث البشیر النذیر، بیروت، دار الفکر، 1401 ق.
  22. همو، الدرّ المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1404 ق.
  23. صادقی تهرانی، محمد،الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنّه، چاپ دوم، قم، فرهنگ اسلامی، 1406 ق.
  24. صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  25. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمۀ سیدمحمدباقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374 ش.
  26. طبرسی، امین‌الاسلام ابوعلی فضل بن حسن، ترجمه تفسیر مجمع البیان، ترجمه حسین نوری همدانی، تهران، فراهانی، بی‌تا.
  27. همو، تفسیر جوامع الجامع، تصحیح ابوالقاسم گرجی، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1412 ق.
  28. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، ذکری الشیعة فی احکام الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1419 ق.
  29. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، قم، اسماعیلیان، 1415 ق.
  30. علامه حلّی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسة آل البیتŒ، بی‌تا.
  31. فخرالدین رازی، ابوعبداللّٰه محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار الفکر، 1398 ق.
  32. همو، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
  33. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، هجرت، 1409 ق.
  34. فضل‌اللّٰه، سیدمحمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعة و النشر، 1419 ق.
  35. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمره‌ای، قم، اسوه، 1372 ش.
  36. مراغی، احمد مصطفی، تفسیر المراغی، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.
  37. مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دار الکتاب الاسلامی، 1424 ق.
  38. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1371 ش.
  39. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، پیام امام امیرالمؤمنین‰، قم، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب‰، 1387 ش.
  40. واحدی نیشابوری، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، تحقیق کمال بسیونی زغلول، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1411 ق.
  41. یِنِر، گرو، فرجام سرمایه‌داری؛ پیروزی یا فروپاشی یک نظام اقتصادی، ترجمه علی‌اکبر نیکواقبال، تهران، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی «سمت»، 1386 ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار