درآمدی بر برخی از مهم‌ترین روش‌های قرآن‌پژوهیِ مستشرقان (با تأکید بر حوزه ایالات متحده آمریکا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری قرآن و مستشرقان جامعة المصطفی العالمیة

2 دانشیار جامعة المصطفی العالمیة

3 استادیار جامعة المصطفی العالمیة

چکیده

بررسی روش‌های مورد استفادۀ قرآن‌پژوهان غیر مسلمان یا به اصطلاح مستشرقانِ قرآن‌پژوه، از جدیدترین موضوعات درخور توجه در مطالعات قرآنی است. در این تحقیق تلاش شده تا برخی از مهم‌ترین روش‌های قرآن‌پژوهی مستشرقان، هرچند به صورت مختصر، کشف، تبیین و تحلیل شود. روش‌های قرآن‌پژوهی مستشرقان، ضمن تأثیرپذیری از پارادایم‌های فکری ـ علمیِ رایج در غرب و نقد کتاب مقدس، متنوع است که مهم‌ترین آن‌ها، یعنی روش نقد متنی و روش نقد ادبی، از زیر روش‌های نقد تاریخی به معنای عام آن، روش نقد پدیدارشناسانه و روش نقد تطبیقی مدّنظر این تحقیق است. برونداد آن نیز این بوده که این روش‌ها غالباً همان نگاه عهدینی را بدون توجه به تفاوت‌های ماهوی و زمینه‌ای قرآنِ وحیانی با متون عهدینِ تحریف‌شده، به قرآن کریم داشته‌اند و قرآن را به مثابۀ متنی بشری تلقی کرده و روش‌های سازگار با جهان‌بینی مادی و خاصِ متون بشری را بر آن تحمیل کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Introduction to Some of the Most Important Qur'anic Researching Methods of Orientalists (Emphasis on the United States)

نویسندگان [English]

  • Sayyed Hussein Alavi 1
  • Mohammad Javad Eskandarlou 2
  • Mohammad Hassan Zamani 3
1 PhD student in Quran & Orientalists
2 Associate professor at Al-Mustafa International University
3 Assistant professor at Al-Mustafa International University
چکیده [English]

The study of the methods used by non-Muslim Quran researchers or so-called Quran researcher orientalists is one of the latest topics of interest in Quranic studies. In this research, an attempt has been made to discover, explain and analyze some of the most important methods of Orientalist Qur'anic research, albeit briefly. Orientalist methods of Qur'anic research, while being influenced by the common intellectual-scientific paradigms in the West and biblical criticism, are diverse, the most important of which are the method of textual criticism and the method of literary criticism is intended. The result is that these methods often have the same Testamentary view, regardless of the essential differences and context of the revelatory Qur'an with the texts of the distorted Testaments and they have imposed methods compatible with the material (physical) and specific worldviews of human texts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur'an
  • Historical criticism method
  • Phenomenological method
  • Comparison and correspondence (analogy) method
  • Qur'anic researching methods of orientalists

مراجع

  1. اسکندرلو، جواد، و محمدمقداد امیری، «بررسی مقالۀ الرقیم و الرقود»، نشریه قرآن‌پژوهی خاورشناسان، مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی، سال ششم، شماره 10، بهار و تابستان 1390 ش.
  2. بودلایی، حسن، روش تحقیق پدیدارشناسی، تهران، جامعه‌شناسان، 1395 ش.
  3. بوکای، موریس، تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه ذبیح‌اللّٰه دبیر، چاپ سوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1365 ش.
  4. پیترز، فرانسیس ادوارد، «جست‌وجوی محمد تاریخی»، ترجمه و تلخیص سیده‌زهرا مبلغ، در: سیره‌پژوهی در غرب: گزیدۀ متون و منابع، تدوین و ویرایش مرتضی کریمی‌نیا، تهران، معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1386 ش.
  5. جلیلی سنزیقی، سیدهدایت، پژوهش در تفسیرپژوهی قرآن: مطالعۀ الگوهای زرقانی، ذهبی، طباطبایی، معرفت، فهد رومی و بابایی، تهران، سخن، 1391 ش.
  6. خضری، سیداحمدرضا، و مائده بایرام، «واکاوی نقش رویکرد شکاکانۀ پاتریشیا کرون در شکل‌گیری دیدگاه‌های وی در کتاب ”تجارت مکه و ظهور اسلام“»، نشریه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، سال سیزدهم، شماره 2 (پیاپی 41)، 1395 ش.
  7. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران، دانشگاه تهران، 1377 ش.
  8. دهقانی، رضا، «چیستی نقد تاریخی»، نشریه عیار پژوهش در علوم انسانی، سال سوم، شماره 1، بهار و تابستان 1390 ش.
  9. رشیدیان، عبدالکریم، فرهنگ پسامدرن، تهران، نی، 1393 ش.
  10. ریپین، اندرو، «نکات روش‌شناختی دربارۀ فصل چهارم کتابِ مطالعات قرآنی»، در: زبان قرآن، تفسیر قرآن: مجموعه مقالات قرآن‌پژوهی غربیان، ترجمه مرتضی کریمی‌نیا، تهران، هرمس، 1391 ش.
  11. زمانی، محمدحسن، شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی غربیان: تاریخچه، اهداف، مکاتب و گسترۀ فعالیت مستشرقان، قم، بوستان کتاب، 1385 ش.
  12. سعید، عبداللّٰه، درآمدی به قرآن، ترجمه سعید شفیعی، تهران، حکمت، 1397 ش.
  13. سلیمانی، عبدالرحیم، «نقادی کتاب مقدس»، نشریه هفت آسمان، دوره دوم، شماره 8 ، 1379 ش.
  14. شریفی، علی، معناشناسی قرآن در اندیشۀ شرق‌شناسان، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1394 ش.
  15. عمادی حائری، سیدمحمد، «روش‌شناسی تحلیل متن 4: تحلیل تاریخی ـ تحلیل پدیدارشناختی»، نشریه گزارش میراث، دوره دوم، سال هفتم، شمارۀ 1ـ2، فروردین و تیر 1392 ش.
  16. فرامرز قراملکی، احد، روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، چاپ ششم، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1392 ش.
  17. فرامرز قراملکی، احد، و سعیده سیاری، «تحویلی‌نگری در تعریف دین از دیدگاه دین‌پژوهان معاصر غرب (مطالعه پنج نظریه‌پرداز مؤثر)»، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، شماره 33، زمستان 1388 ش.
  18. فرزانه، بابک، «حَصَبُ جَهَنَّم: بررسی معناشناختی واژۀ «حَصَب» در قرآن»، نشریه صحیفه مبین، شماره 49، بهار و تابستان 1390 ش.
  19. فقهی‌زاده، عبدالهادی، و حسام امامی دانالو، «”مُسَجّل“ پیشنهادی ناصحیح و غیر عالمانه»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، شماره 4، بهار و تابستان 1393 ش.
  20. کریمی‌نیا، مرتضی، زبان قرآن، تفسیر قرآن: مجموعه مقالات قرآن‌پژوهی مستشرقان، تهران، هرمس، 1391 ش.
  21. کشیک‌نویس رضوی، سیدکمال، نقد روش‌شناسانه دائرةالمعارف قرآن لیدن: با تکیه بر آرای تفسیری علامه طباطبایی و شیخ شنقیطی، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه زنجان، 1390 ش.
  22. گراهام، ویلیام، «ملاحظاتی بر کتاب مطالعات قرآنی»، در: زبان قرآن، تفسیر قرآن: مجموعه مقالات قرآن‌پژوهی غربیان، ترجمه مرتضی کریمی‌نیا، تهران، هرمس، 1391 ش.
  23. معارف، مجید، شناخت قرآن: دفتر اول قرآن و خاورشناسان، تهران، نبأ، 1394 ش.
  24. نوبری، علی‌رضا، «روش‌شناسی مستشرقان در تفسیر قرآن و بررسی سنّت»، نشریه قرآن‌پژوهی خاورشناسان، سال پنجم، شماره 8 ، بهار و تابستان 1389 ش.
  25. والدمن، مریلین، «ذهن بدوی/ ذهن مدرن: نگرش‌هایی جدید به مسئله‌ای قدیم در اسلام»، ترجمه محمدحسین محمدپور، در: نگرش‌هایی به اسلام در مطالعات ادیان، 1396 ش.
  26. Ameri, Sami, Hunting for the Word of God: The quest for the original text of the New Testament and the Qur’an in light of textual and historical criticism, Thoughts of Light Publishing, USA, 2013.
  27. Bazzano, Elliott, “Normative Readings of the Qur'an: From the Pre-modern Middle East to the Modern West”, Journal of the American Academy of Religion, Vol. 84, No. 1, March 2016.
  28. Bellamy, James A., “Textual Criticism of the Qurān”, EQ, Vol. 5, 2006.
  29. Collins, John J., The Bible after Babel: Historical Criticism in a Postmodern Age, Michigan, Wm. Β. Eerdmans Publishing Co., 2005.
  30. Crone, Patricia, Slaves on Horses: The evolution of the Islamic polity, Cambridge University Press, 2003.
  31. Crone, Patricia & Michael Cook, Hagarism: The Making of the Islamic World, Oxford, 1977.
  32. Donner, Fred M., Narratives of Islamic Origins: The Beginnings of Islamic Historical Writing, Princeton, NJ: The Darwin Press, Inc., 1998.
  33. Id., “The Historian, the Believer, and the Quran”, in: New Perspectives on the Quran: The Quran in Its Historical Context 2, Gabriel Said Reynolds (Ed.), Routledge, 2011.
  34. Id., “The Qur’ān in Recent Scholarship: Challenges and Desiderata,” in: The Qurān in Its Historical Context, Gabriel Said Reynolds (Ed.), Routledge, 2008.
  35. Fitzmyer, Joseph A., “Historical Criticism: It's Role in Biblical Interpretation and Church Life”, Theological Studies 50, 1989.
  36. Gellner, Ernest, Postmodernism, Reason and Religion, Routledge, 1992.
  37. Humphreys, R. Stephen, Islamic History: A Framework for Inquiry, Princeton University Press, 1991.
  38. Naqvi, Ejaz, “A remarkable commentary on the Qur’an and the Bible”, October 17, 2018, Available at: <https://www.christiancentury.org/review/books/remarkable-commentary-qur-and-bible>.
  39. Olsson, Michael Russell, “Postmodernism”, in: The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods, Vol. 1&2, Lisa M. Given (Ed.), Sage Publications, Inc., 2008.
  40. Reynolds, Gabriel Said, “Biblical Background”, in: The Wiley Blackwell Companion to the Qurʾān, 2nd Ed., Andrew Rippin & Jawid Mojaddedi (Eds.), John Wiley & Sons Ltd., 2017.
  41. Id., Qur'ān and Its Biblical Subtext, Routledge, 2010.
  42. Id., “Scholar Brings the Bible and the Qur’an in Conversation”, Interview by: Hanna Clutterbuck-Cook, Jun 08, 2018, Available at: <https://www.publishersweekly.com/ pw/by-topic/industry-news/religion/article/77179-scholar-brings-the-bible-and-the-qur- an-in-conversation.htm>.
  43. Said, Edward W., Orientalism, Penguin Group, 2003.
  44. Small, Keith E., Textual Criticism and Qur’ān Manuscripts, Lexington Books, 2011.
  45. Stausberg, Michael & Steven Engler, The Routledge Handbook of Research Methods in the Study of Religion, Routledge, 2011.
  46. Waldman, Marilyn Robinson, “New Approaches To ‘Biblical’ Materials In The Qur’an”, The Muslim World, Vol. LXXV, No. 1, January 1985.
  47. Id., Prophecy and Power: Muhammad and the Qur’an in the Light of Comparison, Bruce B. Lawrence & Lindsay Jones & Robert M. Baum (Eds.), Comparative Islamic Studies Series, UK and Bristol, CT: Equinox Publishing Ltd., 2012.
  48. Id., “The Development of the Concept of Kufr in the Qur'ān”, Journal of the American Oriental Society, Vol. 88, No. 3, Jul-Sep 1968.
  49. Wansbrough, John, Quranic Studies: Sources and Methods of Scriptural Interpretation, Amherst, New York, 2004.
  50. Id., “Review”, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 41, No. 1, 1978.
  51. Id., The Sectarian Milieu: Content and Composition of Islamic Salvation History, Oxford, 1978.
  52. Wegner, Paul D., A Student's Guide to Textual Criticism of the Bible: Its History, Methods and Results, Enter Varsity Press, Illinois, 2006.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار