بازخوانی مفهوم «نور» در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مفهوم نور در کاربست‌های قرآنی، از معنایی جامع و بنیادین برخوردار بوده و بالغ بر 49 بار در سیاق‌های گوناگون به کار رفته است. با تدبر موضوعی در کاربردهای قرآنی، علاوه بر پی‌جوییِ نور در دو سطحِ هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی، چگونگی ادراک فاعل شناسا در تلقی «نور» بسیار حائز اهمیت است. مفسران متقدم در تفسیر آیه نور به خاطر وجود داده‌های نقلی و موانع عقلی، به مجازانگاری تمایل یافته‌اند. اما طیفی دیگر پس از سده پنجم با ارائه تعاریفی دگرسان، در پی اثبات حقیقت‌نمایی آیه نور برآمده‌اند.
این مقاله با اتخاذ دو رویکرد تبیینی ـ انتقادی نسبت به آرای مفسران متقدم، با بن‌مایه‌ای از استنطاق در کاربست‌های قرآنی، علاوه بر دسته‌بندی متفاوت در اطلاقات نور، با الهام‌گیری از یافته‌های زبان‌شناختی قرآنی، به چگونگی انتسابِ «نور خدا» پرداخته است. لذا گرچه نور خدای تعالی در زمره نور فراحسی جای می‌گیرد، لیکن از مراتبی فراگستر و متعالی برخوردار است. این کمال ظهورِ نور خدای تعالی را باید علاوه بر رفع حجاب‌های گوناگون ظلمانی و نورانی، با ساحت درونی انسان یعنی «قلب» ادراک نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rereading the Concept of “Light” in the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Vaezi 1
  • Hussein Jeddi 2
1 Assistant professor at University of Tehran
2 PhD student in Quran & Hadith Sciences
چکیده [English]

The concept of light has a comprehensive and fundamental meaning in Quranic applications and has been used 49 times in different contexts. With thematic contemplation in Qur'anic applications, in addition to the pursuit of light, on both the ontological and epistemological levels, how the cognitive subject is perceived in the perception of “light” is very important. New commentators on the interpretation of the verse of light have tended to be figurative due to the existence of narrative information and intellectual barriers. But another group, after the fifth century, sought to prove the truth of the verse by offering different definitions. This article takes two explanatory-critical approaches to the views of earlier commentators, based on interrogation in Qur'anic applications, in addition to different classifications in the applications of light, inspired by Qur'anic linguistic findings, on how to attribute “the light of God”. Therefore, although the light of the Almighty God falls into the category of transcendental light, it has a transcendent and expanded level. This perfection of the appearance of the Almighty God’s light must be understood, in addition to the removal of the various veils of darkness and light, with the inner realm of man, the “heart”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Concept of light
  • Levels (Chains
  • Ranks) of light
  • Light of God
  • Truth of light
  • Semantic development of light