اصول و شاخصه‌های جریان توحیدی و غیر توحیدی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی معاون پژوهش و برنامه ریزی بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی

2 دانشگاه تهران

3 دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

انسان برای پاسخ‌گویی به نیازهای مادی و معنوی خویش، توان زیادی به کار می‌بندد و از امور مختلف و جریان‌های اجتماعی گوناگونی استفاده می‌برد. ولی بسیاری از تلاش‌های او بی‌حاصل و گاه بدفرجام است؛ چه، سبک و جریان اجتماعی‌ای که برگزیده است، بر اصول و مبانی ناسالمی استوار گردیده است. این نوشتار که به روش کتابخانه‌ای و شیوه توصیفی ـ تحلیلی سامان می‌یابد، در پی آن است که با مراجعه به قرآن و با روش تحلیل محتوا، شاخصه‌های جریان اجتماعیِ توحیدی را تبیین نماید؛ جریانی که نیازهای واقعی، مادی و معنوی انسان را می‌شناسد و به درستی پاسخ می‌گوید تا بشریت بتواند در جامعه‌ای سالم، به کمال دنیا و آخرت خویش دست یابد. این جریان نیازها بشر را تحت مدیریت عقل و شرع پاسخ می‌دهد تا انسان به مسیر رضوان الهی نائل گردد و از اضطراب و نگرانی دور باشد و با کمبودهای مادی از پای درنیاید.
ضرورت این بحث آنگاه رخ می‌نماید که همیشه در مقابل جریان توحیدی، جریان طاغوت نیز مدعی پاسخ‌گویی به نیازهای بشری است و با برنامه‌هایی مادی، بسیاری را نیز به پیروی از خویش واداشته است. این جریان، پاسخ‌گویی به نیازها را در مسیر قدرت‌طلبی و لذت‌گرایی دنبال می‌نماید و به خلأهای معنوی انسان نیز پاسخی مادی می‌گوید. از این روی، همیشه با ناکامی‌های فراوان روبه‌رو می‌گردد و انسان را از فطرت پاک انسانی دورتر می‌نماید. این اثر با اشاره به نیازهای مادی و معنوی بشر، به تبیین اصول دو جریان پاسخ‌گوی آن پرداخته است و عبودیت و خدامحوری، ایمان به غیب و معاد و ولایت حق را اصول جریان توحیدی، و انسان‌محوری، مادی‌گرایی و ولایت طاغوت را اصول جریان طاغوت برشمرده و در پایان به شاخصه‌های این دو جریان پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Principles and Characteristics of Monotheistic and Non-Monotheistic Currents in the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Ali Jalaeian Akbarnia 1
  • Muhammad Ali Mahdavi Rad 2
  • Javad Irvani 3
1 PhD student in Quran & Hadith Sciences
2 Associate prof. at University of Tehran, Qom Campus
3 Associate professor at Razavi University of Islamic Sciences
چکیده [English]

Man uses a lot of power to meet his material and spiritual needs and uses different affairs and various social currents. But many of his efforts are in vain and sometimes unsuccessful. Whether the style and social current that has been chosen is based on unhealthy principles and foundations. This article, which is organized by library method and descriptive-analytical method, seeks to explain the characteristics of monotheistic social current by referring to the Qur'an and content analysis method. A current that recognizes the real, material (corporeal) and spiritual needs of human beings and responds correctly; so that humanity can achieve the perfection of its world and the hereafter in a healthy society. This current responds to human needs under the management of reason and religion; so that human beings can reach the path of divine (pleasure of Allah) pleasure and be free from anxiety and worry and do not suffer from material (corporeal) deficiencies. The necessity of this argument arises when, always in the face of the monotheistic current, the current of Tāġūt (a false god, deity) also claims to meet human needs and has forced many to follow it by material plans. It seeks to meet needs in the direction of power-seeking and hedonism, and also responds to human spiritual vacuums in a material way. Hence, human always faces many failures and keeps man away from pure human nature. This work, with reference to the material and spiritual needs of human beings, explains the principles of the two currents that respond to it. And it has considered worship (devotion, servitude) and God-centeredness (theocentrism), belief in the unseen (invisible, absent) and resurrection and the guardianship of truth as the principles of the monotheistic and human-centered (personalism) current, materialism and the guardianship (Velâyat, Wilāyat) of Tāġūt (a false god, deity) as the principles of the current of Taghut and in the end he has dealt with the characteristics of these two currents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lifestyle
  • Human needs
  • Monotheistic current
  • Non-monotheistic current (Related to Tāġūt
  • A false god or deity)