رابطه «عبد و ربّ» به مثابه یک راهکار تربیت اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تربیت اخلاقی یکی از موضوعات ارزشمندی است که مکاتب گوناگون با رویکردهای مختلف به آن پرداخته‌اند. قرآن کریم نیز با توجه به مبانی و اهداف این موضوع از منظر خود، راهکارهایی را برای تربیت اخلاقی ذکر کرده است. در این تحقیق سعی شده است با روش توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین رابطۀ عبد و ربّ در قرآن پرداخته و آن را به عنوان یک راهکار تربیت اخلاقی مطرح کند. بر اساس این تحقیق، پذیرش رابطۀ عبد و ربّ به عنوان اساسی‌ترین رابطۀ انسان و خدا از طرف انسان، به تربیت اخلاقی او منجر می‌شود. تبیین این مطلب را باید در مؤلفه‌های به دست‌آمده از رابطه عبد و ربّ مثل مالکیت، تربیت‌کننده، تدبیرگر، حکم‌کننده بر اساس علم و حکمت، قدرت مطلق ربّ و دعا کردن و اطاعت محض عبد و نمودهای این اطاعت و همچنین ثمرۀ این رابطه یعنی تقوا پیگیری کرد. لذا قرآن بر اساس رابطۀ عبد و ربّ، برای پذیرش این رابطه از طرف انسان و در نتیجه تربیت اخلاقی او، روش‌هایی مانند اثبات ربوبیت خداوند و عبد بودن انسان برای متربی، توجه دادن متربی به مظاهر ربوبیت خداوند در هستی و جان آدمی و دعوتِ متربی به تقوا بر اساس رابطۀ عبد و ربّ را به کار برده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between “Servant and Lord” as an Approach of Moral Education

نویسندگان [English]

  • Vahid Khasian Sarabi 1
  • Gholamreza Raeisian 2
  • Mansour Motamedi 2
  • Ali Asadi Asl 2
1 PhD student in Quran & Hadith Sciences at Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate professor at Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Moral education is one of the valuable topics that various schools have addressed with different approaches. According to the basics and objectives of this issue, the Holy Quran has mentioned approaches for moral education from its perspective. In this research, an attempt has been made to explain the relationship between servant and lord in the Qur'an in a descriptive-analytical way and to present it as a solution of moral education. According to this research, accepting the relationship between servant and lord as the most basic relationship between man and God by man leads to his moral education. The explanation of this matter should be followed in the components obtained from the relationship between the servant and the lord such as ownership, educator, prudent, ruler based on knowledge and wisdom, the absolute power of the lord and praying and obedience of the servant and the manifestations of this obedience and also the result of this relationship which is piety. Therefore, based on the relationship between servant and lord, the Qur'an, in order to accept this relationship by man and as a result of his moral training, has used methods such as proving God's lordship and man’s servitude to a teacher, paying attention to the manifestations of God’s lordship in existence and human life and a teacher inviting to piety based on the relationship between servant and lord.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral education
  • Servant and lord
  • Lord
  • Piety