رهیافت روایی به اقسام مدلول های ظاهری قرآن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، استادیار گروه الهیات، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

2 استاد تمام گروه قرآن‌پژوهی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.

چکیده

از موضوعات زیربنایی در فهم و تفسیر قرآن، شناسایی و تفکیک انواع مختلف دلالت ها در کلام الهی است. تنقیح دلالت های قرآن می تواند ملاکی برای ارزیابی و سنجش برداشت های تفسیری فراهم کرده و مانع از تفاسیر ذوقی و سلیقه ای شود. به رغم اهمیت این موضوع، اقسام مدلول های قرآن تاکنون به صورت تفصیلی و مستقل مورد مطالعه قرار نگرفته است. از طرفی انتساب هر نوع دلالتی به قرآن کریم نیازمند دلیل معتبر است. از این رو پژوهش حاضر با تکیه بر روایات معصومان(ع) به عنوان مهمترین مرجع فهم قرآن، به مطالعه تحلیلی-توصیفی دلالت های قرآنی پرداخته و به جهت گستره بحث، بررسی خود را محدود به مدلول های ظاهری نموده است. بنا به نتایج پژوهش، مدلول های ظاهری قرآن در سه دسته کلی جای می گیرند: مدلول های منطوقی، مدلول های التزامی اخص و مدلول های التزامی اعم. در ذیل این مدلول ها، اقسام مختلفی همچون مدلول حقیقی، مجازی، کنایی، ایهامی، تقدیری، پیش انگاری، تعریضی، استلزامی، تقریری و... قرار دارند که جستار پیش رو به تبیین آن ها پرداخته و برای هر یک نمونه های روایی ارائه نموده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Narrative Approach to the Types of Apparent Meanings of the Quran

نویسندگان [English]

  • Omid Qorbankhani 1
  • ُSeyyed Mahmoud Tayyeb Hoseini 2
1 Assistant Professor, Department of Theology, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.
2 Full Professor, Department of the Quranic Studies, Research Institute of Hawzeh and University, Qom, Iran.
چکیده [English]

از موضوعات زیربنایی در فهم و تفسیر قرآن، شناسایی و تفکیک انواع مختلف دلالت ها در کلام الهی است. تنقیح دلالت های قرآن می تواند ملاکی برای ارزیابی و سنجش برداشت های تفسیری فراهم کرده و مانع از تفاسیر ذوقی و سلیقه ای شود. به رغم اهمیت این موضوع، اقسام مدلول های قرآن تاکنون به صورت تفصیلی و مستقل مورد مطالعه قرار نگرفته است. از طرفی انتساب هر نوع دلالتی به قرآن کریم نیازمند دلیل معتبر است. از این رو پژوهش حاضر با تکیه بر روایات معصومان(ع) به عنوان مهمترین مرجع فهم قرآن، به مطالعه تحلیلی-توصیفی دلالت های قرآنی پرداخته و به جهت گستره بحث، بررسی خود را محدود به مدلول های ظاهری نموده است. بنا به نتایج پژوهش، مدلول های ظاهری قرآن در سه دسته کلی جای می گیرند: مدلول های منطوقی، مدلول های التزامی اخص و مدلول های التزامی اعم. در ذیل این مدلول ها، اقسام مختلفی همچون مدلول حقیقی، مجازی، کنایی، ایهامی، تقدیری، پیش انگاری، تعریضی، استلزامی، تقریری و... قرار دارند که جستار پیش رو به تبیین آن ها پرداخته و برای هر یک نمونه های روایی ارائه نموده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • مدلول ظاهری
  • ظاهر قرآن
  • روایات تفسیری
  • دلالت قرآنی