تفسیر عرفانی آیات 82 و 83 سوره نساء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث- دانشکده الهیات و معارف اسلامی- دانشگاه مازندران- بابلسر- ایران

2 دانش آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

10.30513/qd.2024.5858.2322

چکیده

ارائه خوانش عرفانی از آیات قرآن بر اساس قواعد و مبانی متقن تفسیری و بهره‌گیری از اصول تدبّر صحیح، امری ممکن ضروری است زیرا می‌تواند به کشف و استخراج مفاهیم جدیدی از قرآن بینجامد. این مهم در بسیاری از تفاسیر عرفانی عملی شده، لیکن آنان غالبا به تبیین کیفیت فهم جدید خویش از آیه نمی‌پردازند، از این رو به مقوله‌هایی همچون ناهماهنگى در تفسیر و تأویل آیات قرآنى‏، تکیه صرف بر تداعی معانی، برداشت های ذوقی و گونه‌ای بی‌مبنایی متهّم می شوند و حال آنکه تبیین دلایل آنان، می‌تواند مقبولیت سخنانشان را به دنبال داشته باشد. آیه 83 سوره مبارکه نساء از جمله آیاتی است که بر اساس تفسیر ظاهری خود، ناظر به مباحث حکومتی است، لیکن از طریق بررسی سیاق داخلی و خارجی آن به ویژه نظر به آیه قبل، می‌تواند مفاهیم جدیدی را بازگو نماید. این پژوهش می‌کوشد با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، دلایل و قرائن تفسیر عرفانی از این آیات را تبیین و در حقیقت به لایه‌ های معنایی آنها راه یابد. بر اساس این نگاه، این آیات به روشنی از علم اهل استنباط نسبت به باطن قرآن، لزوم عرضه دریافتهای آنان به معصوم (ع) و عدم اختلاف میان یافته های حقیقی عارفان حکایت دارد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

تفسیر عرفانی آیات 82 و 83 سوره نساء

نویسندگان [English]

  • Mohsen Nouraei 1
  • Tahira Naji 2
1 Associate Professor, Department of Quran and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, Mazandaran University, Babolsar, Iran
2 دانش آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده [English]

ارائه خوانش عرفانی از آیات قرآن بر اساس قواعد و مبانی متقن تفسیری و بهره‌گیری از اصول تدبّر صحیح، امری ممکن و البته ضروری است زیرا می‌تواند به کشف و استخراج مفاهیم جدیدی از قرآن بینجامد. این مهم در بسیاری از تفاسیر عرفانی عملی شده، لیکن آنان غالبا به تبیین کیفیت فهم جدید خویش از آیه نمی‌پردازند، از این رو به مقوله‌هایی همچون ناهماهنگى در تفسیر و تأویل آیات قرآنى‏، تکیه صرف بر تداعی معانی، برداشت های ذوقی و گونه‌ای بی‌مبنایی متهّم می شوند و حال آنکه تبیین دلایل آنان، می‌تواند مقبولیت سخنانشان را به دنبال داشته باشد. آیه 83 سوره مبارکه نساء از جمله آیاتی است که بر اساس تفسیر ظاهری خود، ناظر به مباحث حکومتی است، لیکن از طریق بررسی سیاق داخلی و خارجی آن به ویژه نظر به آیه قبل، می‌تواند مفاهیم جدیدی را بازگو نماید. این پژوهش می‌کوشد با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، دلایل و قرائن تفسیر عرفانی از این آیات را تبیین و در حقیقت به لایه‌ های معنایی آنها راه یابد. بر اساس این نگاه، این آیات به روشنی از علم اهل استنباط نسبت به باطن قرآن، لزوم عرضه دریافتهای آنان به معصوم (ع) و عدم اختلاف میان یافته های حقیقی عارفان حکایت دارد و می‌تواند بیانگر یکی از برترین مقامات سلوک عارفان یعنی «کتمان» باشد.

کلید واژه ها: تفسیر عرفانی، استنباط عرفانی، تدبرتام، پیامهای ایمنی بخش و بشارت آور، آیه 82 و 83 سوره نساء

.

کلیدواژه‌ها [English]

  • استنباط عرفانی
  • کتمان عرفانی
  • سیاق
  • تدبر
  • لایه های باطنی قرآن