واکاوی تحریمِ خشونت مستقیم در شواهد قرآنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

برخی منتقدان، قرآن کریم را به منزلۀ متنی مقدس مطالعه می‌کنند که به خشونت‌ورزی امر می‌کند. در مقابل، پژوهش حاضر بر محتوایی قرآنی متمرکز شده است که با نفی خشونت، به ویژه در مقام تحریم خشونتِ مستقیم ارتباط می‌یابد. شواهد قرآنی مطالعه‌شده در این جستار عبارت‌اند از: نفی قتل نفس، نفی کشتار انبیا، نفی خشونت فرعونی و نفی قتل اولاد. مطابق با گونه‌ای از نوع‌شناسی خشونت، روشن خواهد شد که مصادیقی از خشونت مستقیم که در قرآن کریم تحریم شده است، نیازهای اساسی انسان به بهروزی، معنا و هویت و نیز آزادی و حرّیت را با چالش مواجه می‌سازد. با توجه به شواهد قرآنی می‌توان دریافت که بر خلاف دیدگاه منتقدان مذکور، قرآن کریم افزون بر تحریم خشونت مستقیم در سطح ظاهر ـ یعنی ستاندن جان سایر انسان‌هاـ ابعاد مختلف آن، همانند توجه به حق بقا و حیات انسان در سطح آشکار تا نیازهایی چون بهروزی، بهره‌مندی از معنا و هویت و نیز آزادی را در نظر داشته است. به علاوه، اهتمام قرآن کریم به تحریم خشونت که با پنداشت تولید صلح منفی ارتباط می‌یابد نیز قابل توجه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات