Quranic Analysis of Appointed Imamate (Imāmah) from the Perspective of the Two Sects (Shi'a and Sunni) with Emphasis on Verses 2:124, 3:34, and 28:68

Document Type : Original

Authors

1 Corresponding Author, PhD Student in Philosophy and Islamic Theology, Faculty of Theology, University of Tabriz, Tabriz, Iran

2 Associate Professor, Department of Philosophy and Islamic Theology, Faculty of Theology, University of Tabriz, Tabriz, Iran

Abstract

The issue of Imamate (imāmah) is one of the fundamental discussions in Islamic theology and has consistently been the primary reason for the divergence of beliefs between two major Islamic schools. Examining the Quranic evidence in elucidating the status of the Imamate as a pivotal factor in the continuity of Islamic teachings and guidance can be highly effective. This research, employing a descriptive-analytical method and based on library resources, comparatively investigates the Quranic proofs of appointed Imamate according to verses 2:124 (Surah al-Baqarah), 3:34 (of Āl-'Imrān), and 28:68 (Surah al-Qaṣaṣ), and compares the viewpoints of the two sects. The findings indicate that, from the Shia (Imami) perspective, these three verses complement each other in affirming appointed Imamate, asserting that the appointment of Imams, like that of prophets, is based on God’s absolute authority, and its connection with the progeny (dhurriyyah) of the Infallibles necessitates the existence of an infallible Imam to preserve religious teachings and guide the Muslim community. In contrast to the Sunni view, which considers Imamate as a selectable and unconnected matter to the concept of finality of prophethood (khātamiyyah), this study, based on the aforementioned verses, presents the appointment of Imamate as a manifestation of finality and a mechanism for the continuation of prophetic mission. A thorough analysis of the concepts of "ja'l" (divine establishment), "dhurriyyah" (progeny), and "ikhtiyār" (divine will) in these verses and their semantic interplay reveals that Imamate is not a matter of human choice but, like prophecy, is an appointment by God. These findings align with Imami theological arguments affirming the appointed Imamate of the Infallible Imams and its role in preserving khātamiyyah, presenting a more coherent interpretation. The innovation of this research lies in presenting a novel reading of the coherence and interrelation among these three verses concerning the proof of appointed Imamate and its comparison with Sunni perspectives.

Keywords

Main Subjects


  1. قرآن کریم.
  2. ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف. (1420ق). البحر المحیط فی التفسیر، (تحقیق صدقی محمد جمیل). بیروت: دار الفکر.
  3. احمد بن حنبل شیبانی. (1404ق). مناقب علی. قاهره: دار المعارف.
  4. ابن‌بابویه، محمدبن علی. (1395ق). کمال الدین و تمام النعمة، (تصحیح علی‌اکبر غفاری). تهران: اسلامیه.
  5. ابن بابویه، محمد بن علی. ( 1414ق)، الاعتقادات. قم: کنگرۀ شیخ مفید.
  6. ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم. (1408ق). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة و القدریة. قاهره: المطبعة الأمیریه.
  7. ابن‌جزى، محمد بن احمد. (1416ق). التسهیل لعلوم التنزیل. بیروت: دار الأرقم بن أبی الأرقم.
  8. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی. (1422ق). زاد المسیر فی علم التفسیر. بیروت: دار الکتاب العربی.
  9. ابن‌مغازلی، علی بن محمد. (1424ق). مناقب امام علی بن ابی‌طالب.بیروت. نشر دار الأضواء.
  10. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر. (1417ق). البدایة و النهایة، (تحقیق عبدالله بن عبدالمحسن ترکی). مصر: نشر هجر.
  11. ابن عربی‌،‌محی‌الدین. (۱۴۲۲ ق). تفسیر ابن عربى( تأویلات عبد الرزاق). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  12. ابن‏عطیه، عبدالحق بن غالب. ( 1422ق). المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  13. استادی، کاظم. (1402ش). «بررسی تاریخچۀ استدلال به آیۀ ابتلای ابراهیم در منابع کلامی و امامتی کهن شیعی برای مسألۀ امامت». کلام تطبیقی شیعه، 4(6). ص265- 292.  https://doi.org/10.22054/jcst.2023.74546.1123
  14. بغوی، حسین بن مسعود. (1420ق). تفسیر البغوی، (تحقیق: مهدی عبدالرزاق). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  15. بحرانی، ابن‌میثم. (1374ش). قواعد المرام فی علم الکلام. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  16. بخاری، محمد بن اسماعیل. (1410ق). صحیح بخاری. قاهره: وزارة الاوقاف.
  17. بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418ق). تفسیر البیضاوی (أنوار التنزیل و أسرار التأویل). (تحقیق: محمد عبدالرحمن مرعشلی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  18. تقوی، هادی؛ قندهاری، محمد؛ فیض‌بخش، محسن. (1393ش). «دوازده امام در تورات: نگاهی نو به بشارت ابراهیم در سفر پیدایش». امامت‌پژوهی، 3(12)، ص17-55.
  19. توفیقی، حسین. (1361ش). انجیل برنابا. قم: مؤسسۀ در راه حق.
  20. توماس، میشل. (1377ش). کلام مسیحی، (ترجمۀ حسین توفیقی). قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
  21. ثعلبی نیشابوری، احمد بن ابراهیم. (1422ق). الکشف البیان عن تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  22. جوادی آملی، عبدالله. (1386ش). تسنیم. قم: اسراء.
  23. حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی) (1373ش). المسلک فی اصول الدین، ( تحقیق رضا استادی)، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
  24. حسینی میلانی، سیدعلی. (1386ش). خلافت ابوبکر در ترازوی نقد. قم: مرکز حقایق اسلامی.
  25. خرم‌دل، مصطفی. (1384ش). تفسیر نور. قم: نشر اسوه.
  26. خمینی، سید روح‌الله. (1394ش). ولایت فقیه. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  27. خوش‌منش، ابوالفضل. (1393ش). «امامت امام رضا(ع)، امتدادی بارز برای امامت حضرت ابراهیم(ع)». فرهنگ رضوی، 2(5). ص111- 139. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23452560.1393.2.5.5.6
  28. خویی، سید ابوالقاسم، (1422ق). مصباح الأصول. قم: موسسۀ إحیاء آثار الإمام الخویی.
  29. دره، محمد علی طه. (1430ق). تفسیر القرآن الکریم و إعرابه و بیانه. بیروت: دار ابن‌کثیر.
  30. دهقان، اکبر. (1378ش). نسیم رحمت، تفسیر قرآن کریم. قم: اسماعلیان.
  31. رسعنى، عبدالرزاق بن رزق‌الله. (1429ق). رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب العزیز. مکة المکرمه: مکتبة الأسدی.
  32. سقاب گندم‌آبادی، محبوبه؛ سیدی، سید حسین؛ عنایتی راد، محمدجواد. (1396ش). «بررسی معناشناختی «جعل امامت» ( با تکیه بر اصل اصالت تعبیرهای قرآنی)». آموزه‌های قرآنی، 14(26)، ص205-234.
  33. سبحانی، جعفر. ( 1362ش). خدا و امامت. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  34. سورآبادی، ابوبکر عتیق بن محمد. (1380ش). تفسیر سورآبادی. تهران: فرهنگ نشر نو.
  35. طباطبایی، سید محمدحسین. (1374ش). تفسیر المیزان، (ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  36. طبرانى، سلیمان بن احمد. ( 2008م). التفسیر الکبیر. اربد: دار الکتاب الثقافی.
  37. طبرسی، فضل بن حسن. ( 1377ش). ترجمۀ تفسیر جوامع الجامع، (ترجمۀ احمد امیری شادمهری). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
  38. طبری، محمد بن جریر. (1412ق). جامع البیان لعلوم القرآن. تهران: ناصرخسرو.
  39. طوسی، محمد بن حسن. (1409ق). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: مکتب الإعلام الإسلامی.
  40.  طیب، سید عبدالحسین. (1386ش). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. قم: نشر سبطین.
  41.  فخر رازی، محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  42.  فیض کاشانی، ملا محسن. (1415ق). تفسیر الصافی، (تحقیق حسین اعلمی). تهران: انتشارات الصدر.
  43.  قرشی بنایی، علی‌اکبر. (1375ش). تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.
  44.  قرطبی، محمد بن احمد. ( 1417ق). الجامع الامام القرآن (تفسیر القرطبی). قاهره: دار الشعب.
  45.  قطب، سید. (1425ق). فى ظلال القرآن. بیروت: دار الشروق.
  46.  قمی، علی بن ابراهیم. (1363ش). تفسیر القمی، (تحقیق طیب موسوی جزایری). قم: دار الکتاب.
  47.  کردنژاد، نسرین؛ شریعت‌ناصری، زهره؛ مفتح، محمدهادی. (1395ش). «تفسیر تطبیقی و تحلیلی آیۀ امامت در تفاسیر فریقین». مطالعات تفسیری، 7(25). ص7-24. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22287256.1395.7.25.2.6
  48.  کلینی، محمد بن یعقوب. (1375ش). الکافی، (کتاب الحجة، باب نادر فضل الامام). قم: نشر اسوه.
  49.  ماتریدى، محمد بن محمد. (1426ق). تأویلات أهل السنة (تفسیر الماتریدى). بیروت: دار الکتب العلمیه.
  50.  مجلسی، محمدباقر. ( 1403ق). زادالمعاد. بیروت: مؤسسة الأعلمی.
  51.  مدنی شیرازی، سید علی‌خان بن احمد. (1409ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفۀ سیدالساجدین، (مصحح: محسن حسینی امینی). قم: نشر اسلامی.
  52.  مکارم شیرازی، ناصر. (1371ش). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  53.  مصطفوی، حسن. (1380ش). تفسیر روشن. تهران: مرکز نشر کتاب.
  54.  مطهری، مرتضی. (1395ش). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
  55.  معتزلی، قاضی عبدالجبار. (1382ق). المغنی. قاهره: المؤسسة المصریة العامه.
  56.  میرمصطفی، تامر. (1998م) .بشائر الاسفار بمحمدٍ و آله الاطهار. بیروت، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه.
  57.  نجار، علی. (1381ش). اصول و مبانی ترجمۀ قرآن. قم: نشر کتاب مبین.
  58.  نجارزادگان، فتح‌الله. (1390ش). «بررسی معناشناسی واژۀ امام در آیۀ امامت حضرت ابراهیم». کتاب قیم، 1(2)، ص7-30.
  59.  نظام الاعرج، حسن بن محمد. (1416ق). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان. بغداد: دار الکتب العلمیه.
  60.  نوبری، علی‌رضا. (1390ش). «تأملی بر مقالۀ تأملی در نظریۀ علامه طباطبایی در مفهوم امامت در آیۀ ابتلا». معرفت کلامی، 2(3)، ص47-66.
  61.  Culver, J. (2008). The Ishmael Promise and Contextualization among Muslims. International Journal of Frontier Missions. Unitsd States. International Journal of Frontire Missions (IJFM). Vol. 25(4). 179-186.
  62.  Jaroslov, P. (1987). Christianity in Western Europe. In: Encyclopedia of Religion, New York: Macmillan Publishing Company.
  63.  McElwain, T. (2007). Islam in the Bible. New York: Masjid Darul Quran.
  64.  McKnight, S. (2016). Jesus and the Twelve. Unitsd States: Penn State Univercity Press. Vol. 26(3). 371- 395