A Linguistic and Literary Analysis of the Term "Āzar" in the Qurʾān

Document Type : Original

Authors

1 Professor, Department of Qurʾānic Studies, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran.

2 Corresponding Author, Level 4 Seminary Student, Specialized in Comparative Exegesis, Masoomiyeh Seminary Higher Education Institute, Qom; Lecturer at the Qom Seminary, Qom, Iran.

Abstract

Among the Qurʾānic terms associated with the Prophet Abraham (Ibrāhīm), the word "Āzar" holds particular significance. This term appears only once in the Qurʾān, in Sūrat al-An‘ām (6:74): "And when Abraham said to his father Āzar, ‘Do you take idols for deities?’" Lexicographers and exegetes have proposed diverse perspectives regarding the nature and meaning of Āzar. From a comprehensive standpoint, these perspectives can be examined from two fundamental aspects: its ontological status and its semantic implications. This study employs a descriptive-analytical method with a linguistic approach, drawing upon library-based research to elucidate the concept and function of this term in the Qurʾānic discourse. The research findings reveal multiple interpretations of Āzar: as a name for an idol; as a descriptive term denoting diligence and industriousness; as a word expressing reproof and prohibition of falsehood; as the name of Abraham’s servant; and as the father of Abraham during his period of polytheism, referred to as Ab. However, within Islamic tradition and post-Qurʾānic scholarship, Āzar has predominantly been perceived as the name of a polytheist and idolater, whom the Qurʾān designates as Ab (father) of Abraham. According to the predominant Shi‘a view, Āzar was either Abraham’s paternal uncle or his maternal grandfather. Conversely, the majority of Sunni scholars regard him as Abraham’s biological father. Nevertheless, several critical factors-such as the absence of Āzar’s name or title as Abraham’s father in the Biblical and historical sources, as well as the Qurʾānic distinction between "wālid" (Arabic: والد, lit: biological father) and "Ab" (Arabic: أب, lit: paternal figure)-support the conclusion that Āzar was not the actual biological father of Abraham.

Keywords

Main Subjects

References

  1. آلوسی، سید محمود. (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، (تحقیق علی عبدالباری عطیه). بیروت: دار الکتب العلمیه.
  2. ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم، (تحقیق اسعد محمد طیب). ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
  3. ابن‌ابی‌مخنف، لوط بن یحیی. (1417ق). تاریخ الطبری. بیروت: دار الطلیعة.
  4. ابن‌تیمیه، احمد. (1412ق). الفتاوی. بیروت: دار العلم للملایین.
  5. ابن‌جزّی، محمد بن احمد. (1416ق). التسهیل لعلوم التنزیل، (تحقیق عبدالله خالدی). بیروت: دار الأرقم بن ابی الأرقم.
  6. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی. (1422ق). زاد المسیر فی علم التفسیر، (تحقیق عبدالرازق المهدی). بیروت: دار الکتاب العربی.
  7. ابن‌حجر، احمد بن علی. (1379ش). فتح الباری شرح صحیح بخاری. تهران: دار الکتب الاسلامی.
  8. ابن‌سیده، علی بن اسماعیل. (1421ق). المحکم و المحیط الأعظم، (تحقیق عبدالحمید هنداوی). بیروت: دار الکتب العلمیه.
  9. ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی. (1379ق). مناقب آل ابیطالب علیهم السلام. قم: علامه.
  10. ابن‌عاشور، محمد بن طاهر. (بی‌تا). التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ.
  11. ابن‌عبدالبر، یوسف. (1414ق). التمهید. بیروت: دار الأرقم.
  12. ابن‌عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب. (1422ق). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، (تحقیق عبدالسلام عبدالشفی محمد). بیروت: دار الکتب العلمیة.
  13. ابن‌فارس، احمد بن فارس. (1404ق). معجم مقاییس اللغة، (تحقیق عبدالسلام محمد هارون). قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
  14. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم، (تحقیق محمد حسین شمس‌الدین). بیروت: دار الکتب العلمیة.
  15. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
  16. ابوالسعود، محمد بن محمد. (بی‌تا). إرشاد العقل السلیم إلی مزایا القرآن الکریم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  17. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. (1408ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، (تحقیق محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
  18. ابوحیان، محمد بن یوسف. (1407ق). تفسیر النهر المارد من البحر المحیط. بیروت: دار الجنان.
  19. ابوحیان، محمد بن یوسف. (1420ق). البحر المحیط فی التفسیر، (تحقیق صدقی محمد جمیل). بیروت: دار الفکر.
  20. ازری، محمد بن احمد. (1421ق). تهذیب اللغة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  21. امامی، مرتضی. (1392ش). تفسیر جامع. تهران: نشر معارف.
  22. امینی، عبدالحسین. (1395ش). الغدیر. تهران: دار الکتاب الاسلامی.
  23. ایزدی، محسن. (1422ق). التحریر و التنویر. دمشق: دار الکتاب.
  24. بخاری، محمد. (1992م). الجامع الصحیح. بیروت: دار المعرفة.
  25. بدرالدین، محمد. (1419ق). سیرت النبی محمد(ص). بیروت: دار العلم.
  26. براتی، حسین؛ نقی‌زاده، حسن؛ پیروزفر، سهیلا. (1402ش). تحلیل و بررسی آراء مفسران دربارۀ «ولما ضرب ابن‌مریم مثلاً». آموزه‌های قرآنی، 20(38)، 27-54. https://doi.org/10.30513/qd.2023.4619.2011
  27. بستانی، فؤاد افرام. (1375ش). فرهنگ ابجدی. تهران: اسلامی.
  28. بغدادی، علاءالدین علی بن محمد. (1415ق). لباب التاویل فی معانی التنزیل، (تحقیق محمدعلی شاهین). بیروت: دار الکتب العلمیة.
  29. بغوی، حسین بن مسعود. (1420ق). معالم التنزیل، (تحقیق عبدالرازق المهدی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  30. بلاغی، سید عبدالـحجت. (1386ق). حجة التفاسیر و بلاغ الاکسیر. قم: انتشارات حکمت.
  31. بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل، (تحقیق محمد عبدالرحمن المرعشلی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  32. بیهقی، احمد بن حسین. (1392ق). دلائل النبوة. بیروت: دارالفکر.
  33. ثعلبی، احمد بن ابراهیم. (1422ق). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، (تحقیق ابومحمد بن عاشور). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  34. جعفری، یعقوب. (بی‌تا). تفسیر کوثر. قم: هجرت.
  35. جفری، آرتور. (1385ش). واژه‌های دخیل در قرآن مجید، (ترجمۀ فریدون بدره‌ای). تهران: توس.
  36. جوالیقی، موهوب بن احمد. (1389ق). المعرّب من الکلام الأعجمی، (تحقیق احمد محمد شاکر). بی‌جا: مرکز تحقیق التراث.
  37. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1376ق). الصحاح، (تحقیق احمد عبدالغفور عطار). بیروت: دار العلم للملایین.
  38. خزائلی، محمد. (1371ش). اعلام قرآن. تهران: امیرکبیر.
  39. درویش، محی‌الدین. (1415ق). اعراب القرآن و بیانه. سوریه: دار الإرشاد.
  40. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار القلم.
  41. زجاج، ابراهیم بن السری. (1408ق). معانی القرآن و إعرابه، (تحقیق عبدالجلیل عبده شلبی). بیروت: عالم الکتب.
  42. زمخشری، محمود بن عمر. (1386ش). مقدمة الأدب. تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
  43. زمخشری، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
  44. زمخشری، محمود بن عمر. (1979 م). أساس البلاغة. بیروت: دار صادر.
  45. سمرقندی، نصر بن محمد. (بی‌تا). بحر العلوم. تحقیق ابو سعید عمر بن غلام حسن عمروی. بیروت: دار الفکر.
  46. سمین، احمد بن یوسف. (1414ق). الدر المصون فی علوم الکتاب المکنون، (تحقیق احمد محمد صیره). بیروت: دار الکتب العلمیة.
  47. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن. (1380ش). الاتقان فی علوم القرآن، (ترجمۀ مهدی حائری قزوینی). تهران: امیرکبیر.
  48. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن. (1394ق). الاتقان فی علوم القرآن، (تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم). بی‌جا: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
  49. شوکانی، محمد بن علی. (1414ق). فتح القدیر. دمشق: دار ابن‌کثیر، دار الکلم الطیب.
  50. صاحب بن عباد، اسماعیل. (1414ق). المحیط فی اللغة، (تحقیق محمدحسن آل‌یاسین). بیروت: عالم الکتب.
  51. طاهر بن عاشور، محمد. (1408ق). تفسیر التحریر و التنویر. تونس: دار سحنون.
  52. طبرسی، فضل بن حسن. (1377ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  53. طبری، محمد بن جریر. (1405ق). تفسیر جامع البیان عن تأویل آی القرآن، (تحقیق احمد امین). بیروت: دار العلم للملایین.
  54. فخر رازی، محمد بن عمر. (1411ق). التفسیر الکبیر، (تحقیق محمد عبدالرحمن). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  55. فیض کاشانی، محمد بن مرتضی. (1360ش). الوافی. تهران: انتشارات علمی.
  56. قزوینی، عباس. (1415ق). الموسوعة القرآنیة. بیروت: دار الکتاب العربی.
  57. کاشانی، حسن. (1411ق). التفسیر الصافی. بیروت: دار التفاهم.
  58. کشف‌الغطا، محمد. (1385ش). تفسیر المحرر الحکمی. تهران: دانشگاه تهران.
  59. کلینی، محمد بن یعقوب. (1363ش). الکافی (جلد دوم). تهران: دارالکتاب الاسلامی.
  60. کلینی، محمد بن یعقوب. (1363ش). الکافی. تهران: دار الکتاب الاسلامی.
  61. لاهیجی، محمد. (1425ق). شرح فصوص الحکم. قم: مؤسسۀ امام علی علیه‌السلام.
  62. مدنی، علی. (1399ش). یادداشتهای تفسیری. تهران: دانشگاه شاهد.
  63. مراغه‌ای، علی بن حسین. (1425ق). الدرر المنثور فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  64. مفید، محمد بن محمد. (1379ش). المقنعة. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  65. مکارم شیرازی، ناصر. (1390ش). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتاب الاسلامی.
  66. مولانا، جلال‌الدین. (1387ش). مثنوی معنوی. تهران: امیرکبیر.
  67. نصیرالدین طوسی، محمد. (1421ق). العدّة فی اصول الفقه. بیروت: دارالثقلین.
  68. نیشابوری، عبدالرحمان بن احمد. (1410ق). الدر المصون فی علوم القرآن. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
  69. واحدی، ابوالحسن. (1374ش). الوسیط فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات علمی.
  70. یزدی، محمد. (1403ش). قواعد التفاسیر. قم: نشر میزان.
Quranic Doctrines
Volume 21, Issue 40
December 2024
Pages 139-158

Files

Share

How to cite

Statistics