The Soulish Substantial Motion and Its Comparative Study in Quranic Evidences

Document Type : Original Article

Author

Assistant professor, Ahlul Bayt International University, Dept. of Islamic Philosophy

Abstract

Every man consciencely finds that his soul is constantly changing and evolving. Some people, like Aristotelianism (Peripatetic school) consider these changes to be external and separate (discontinuous movement) and believe that the soul from the beginning of creation to the end has remained constant and only accidents were added to it and its qualities change. Mullā Ṣadrā (Arabic: ملّا صدرا) and his followers have accepted the mental substantial motion by considering these changes to be internal and connected (by internalizing these changes) and believe that the soul itself is transforming from the beginning of creation. Those who believe in substantial motion have resorted to intellectual reasons to prove the inner movement and continuous of the soul and they have not paid special attention to narrative reasons. This is despite the fact that some verses of the Holy Quran are not only evidence, but also a reason for the inner and substantial movement of the soul. The present research, after stating the soulish substantial motion, by mentioning some of these verses, explained and how they indicate the inner and substantial motion of the soul, has led to the conclusion that if the long-term dispositions of the soul are conceptual (virtues), such as knowledge, faith and etc., can cause the self-evolution of the soul and if they are vices, such as filth (Arabic: رِجس , abomination or pollution), hypocrisy, etc., can become the cause of the self-reduction of the soul.

Keywords

Main Subjects

References

  1. قرآن کریم.
  2. نهج‌البلاغه، ترجمه علی شیروانی، قم، دار العلم، 1384 ش.
  3. ابن‌سینا، ابوعلی حسین بن عبداللّٰه، الاشارات و التنبیهات (مع الشرح للمحقق نصیرالدین الطوسی و شرح الشرح للعلامة قطب‌الدین الرازی)، قم، نشر البلاغه، 1375 ش.
  4. ابن‌سینا، ابوعلی حسین بن عبداللّٰه، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1417 ق.
  5. امیدی، مهدی، «فلسفه سیاسی متعالیه ملاصدرا بر اساس نظریه حرکت جوهری نفس»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال بیست و یکم، شماره 3 (پیاپی 81)، پاییز 1395 ش.
  6. جوادی آملی، عبداللّٰه، تسنیم، ج1، قم، اسراء، 1393 ش.
  7. جوادی آملی، عبداللّٰه، تسنیم، ج2، 5 و 16، قم، اسراء، 1391 ش.
  8. جوادی آملی، عبداللّٰه، تسنیم، ج4، قم، اسراء، 1390 ش.
  9. جوادی آملی، عبداللّٰه، تسنیم، ج43، قم، اسراء، 1396 ش.
  10. جوادی آملی، عبداللّٰه، تفسیر موضوعی قرآن کریم (جلد 2: توحید در قرآن)، چاپ سوم، قم، اسراء، 1385 ش.
  11. جوادی آملی، عبداللّٰه، تفسیر موضوعی قرآن کریم (جلد 5: معاد در قرآن)، چاپ چهارم، قم، اسراء، 1387 ش.
  12. جوادی آملی، عبداللّٰه، تفسیر موضوعی قرآن کریم (جلد 14: صورت و سیرت انسان در قرآن)، قم، اسراء، 1400 ش.
  13. حافظ شیرازی، خواجه شمس‌الدین محمد، دیوان حافظ، مشهد، آستان قدس رضوی، به‌نشر، 1378 ش.
  14. زندیه، مهدی، حرکت جوهری و ثبات معرفت، قم، بوستان کتاب، 1398 ش.
  15. سوری، روح‌اللّٰه، و حامد کمیجانی، «حرکت جوهری نفس و پیامدهای آن در نفس‌شناسی صدرایی»، فصلنامه خردنامه صدرا، شماره 109، پاییز 1401 ش.
  16. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1423 ق.
  17. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیه، تعلیق و تصحیح و مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی، مشهد، دانشگاه مشهد، 1346 ش.
  18. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، المبدأ و المعاد، مقدمه و تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی و پیشگفتار سیدحسین نصر، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354 ش.
  19. صدرالدین شیرازی،محمد بن ابراهیم، عرشیه، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران، مولی، 1361 ش.
  20. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت، 1375 ش.
  21. درالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مفاتیح الغیب، تعلیق علی نوری، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، 1363 ش.
  22. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1361 ش.
  23. طباطبایی، سیدمحمدحسین، بدایة الحکمه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416 ق.
  24. عابدینی، فاطمه، و عباس جوارشکیان، «پیامدهای فلسفی حرکت جوهری در مسائل نفس و تکامل آن»، دوفصلنامه مطالعات اسلامی ـ فلسفه و کلام سابق (جستارهایی در فلسفه و کلام)، سال چهل و چهارم، شماره 89، پاییز و زمستان 1391 ش.
  25. غفارپور، علی، عباس جوارشکیان، و علیرضا کهنسال، «ابعاد هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مفهوم قرآنی "تبدل زمین" از منظر صدرالمتألهین»، دوفصلنامه حکمت معاصر، سال هشتم، شماره 3، پاییز و زمستان 1396 ش.
  26. فیاضی، غلامرضا، علم‌النفس فلسفی، قم، مٶسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1389 ش.
  27. قاضوی، سیدمحمد، و محمد جعفری، «بررسی ملاک این‌همانی عددی نفس از دیدگاه ابن‌سینا و صدرالمتألهین»، فصلنامه ذهن، سال بیست و دوم، شماره 86، تابستان 1400 ش.
  28. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، اسوه، 1392 ش.
  29. گرجیان عربی، محمدمهدی، «حرکت جوهری صدرایی و تأثیر آن بر دیدگاه‌های او در تفسیر قرآن کریم»، فصلنامه انجمن معارف اسلامی، سال اول، شماره 3، تابستان 1384 ش.
  30. گرجیان، محمدمهدی، و مهدی زندیه، «حرکت جوهری نفس و ثبات معرفت»، فصلنامه اندیشه نوین دینی، سال پنجم، شماره 19، زمستان 1388 ش.
  31. مصباح یزدی، محمدتقی، شرح جلد هشتم اسفار، جزء دوم، تحقیق و نگارش محمد سعیدی‌مهر، قم، مٶسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1380 ش.
  32. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1392 ش.
  33. مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد بلخی، مثنوی معنوی، تهران، پیمان، 1379 ش.
  34. یکه‌زارع، صغری، محمدصادق کاملان، و محمود پروانه، «تأثیر نظریه حرکت جوهری بر نفس‌شناسی ملاصدرا»، دوفصلنامه انسان‌پژوهی دینی، سال نهم، شماره 27، بهار و تابستان 1391 ش.

Files

Share

How to cite

Statistics