2024-03-29T04:08:16Z
https://qd.razavi.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=90
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
شناسنامه علمی
2015
05
22
https://qd.razavi.ac.ir/article_398_0159393a220860cfbddd0524100f0fb6.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
واکاوی روایات شیعی در ترتیب نزولی بودن مصحف امام علی
محمدعلی
تجری
محدثه
مقیمی نژاد داورانی
عقیده به تنظیم مصحف امام علیu بر اساس ترتیب نزول، عقیدهای دیرینه بین بیشتر محققان شیعه است و در این زمینه به دلایل عقلی و روایی استدلال شده است. در این مقاله، روایات شیعی مورد استناد پژوهشگران شیعه در اثبات این موضوع بررسی شده است. جمع و تألیف مصحف «کما أنزل» توسط امام علیu ، کتابت مصحف توسط ایشان بر اساس تنزیل، آموزش قرآن «کما أنزل» در زمان ظهور و نگارش مصحف به صورت تدریجی و روزنگار، محتوای روایات مورد استناد را تشکیل میدهد. نتیجۀ بررسی حاکی از این است که دلالت این روایات بر تنظیم مصحف امامu بر اساس ترتیب نزول، در حدّ یک احتمال در کنار سایر احتمالات است و از این رو استناد به آنها برای اثبات ادعای مذکور مخدوش و ناتمام است. در نتیجه، چگونگی تنظیم و ترتیب مصحف امامu از این روایات به دست نمیآید و علم آن به اهل بیتM که وارثان آن هستند واگذار میشود.
ترتیب نزول
مصحف امام علی
روایات مصحف
قرآن در عصر ظهور
2015
05
22
3
30
https://qd.razavi.ac.ir/article_390_e8402e9fc6099ca886c89bdf179b5483.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
باب شکر کافی در سنجش با قرآن
حسن
خرقانی
سیدمهدی
خدایی
قرآن کریم استوارترین سند برجایمانده از رسالت پیامبر اسلامN است. از این رو هم بداهت عقل و هم صراحت نقل آن را مهمترین معیار و مرجع در نقد سایر گزارههای دینی میداند. در این نوشتار سعی شده است با جستجوی شواهد قرآنی روایات «باب شکر» کافی شریف میزان سازگاری این روایات با آیات قرآن سنجیده شود. این پژوهش ضمن آنکه نشان میدهد که تمامی 30 روایت این باب با آیات کتاب خدا همساز هستند و از این طریق نمونههایی ملموس و عینی از موافقت حدیث با قرآن را عرضه میدارد، شیوهای جدید در عرضۀ روایات بر قرآن را نشان میدهد که با کنار هم نهادن آیات و ایجاد ملازمه میان آنها انطباق روایات با آیات به دست میآید و این انطباق گاه تا حد جزئیات روایات پیش میرود.
نقد حدیث
تفسیر اثری
عرضۀ حدیث بر قرآن
موافقت حدیث با قرآن
اصول کافی
شکر
2015
05
22
31
60
https://qd.razavi.ac.ir/article_391_d7e57121767dd82a175c412c26e35b56.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
روششناسی عملیات روانی قرآن کریم در رویارویی با یهود
بی بی زینب
حسینی
بسیاری از آیات قرآن کریم دربارۀ یهودیان است. یهودیان همواره ارتباط خصمانهای با مسلمانان داشتهاند. به گواهی برخی آیات، این ارتباط خصمانه منحصر در آن زمان نیست و همچنان ادامه دارد.
آنچه قرآن برای رویارویی با یهود معاصرِ پیامبرN بیان میکند، بر گرایشها و تندرویهای یهود معاصر مانند صهیونیستها یا هر ملّتی که دارای ویژگیهای نکوهیده، ستمگری، خودبرتربینی و... باشند نیز تطبیقپذیر است. قرآن کریم با این دشمن ویژه به شکلی خاص مقابله میکند که با روش «عملیات روانی» در جهان معاصر شباهتها و البته تفاوتهایی دارد. نوشتۀ حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا میتوان روش قرآن را در این رویارویی به دست آورد.
قرآن کریم با استفاده از ابزار زبان و بیان در تأثیرگذاری بر مخاطب یهود، از برخی روشها که شبیه تاکتیکهای عملیات روانی است، مانند تاکتیک روشنگری، استمرار و تواتر، رعب، شیفتگی و... بهره برده است. همچنین گاه میتوان روش بیان قرآنی را در قالب عملیات روانی علنی یا سرّی مشاهده نمود.
قرآن کریم
عملیات روانی
تهدید
یهود
تاکتیک
2015
05
22
61
88
https://qd.razavi.ac.ir/article_392_dc0e13e1592db1e196c7480d19326a96.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
رهیافتی به تعریف «وجوه» و «نظائر» از دیدگاه قرآنپژوهان
علی
تمسکی بیدگلی
سیدعلی اکبر
ربیع نتاج
سیدمحسن
موسوی
«وجوه» و «نظائر» یکی از شاخههای علوم قرآن است که نخست به گونۀ پراکنده در میان تفاسیر میآمد و پس از چندی نگاشتههایی ویژۀ این رشته سامان گرفت. نویسندگان در این نگاشتهها که کمابیش آن را وجوه و نظائر مینامیدند، الفاظ دارای چند معنا و معانی آنها، و الفاظ هممعنا را گرد میآوردند؛ اما هیچ یک مراد خود را از وجوه و نظائر روشن نکردند یا اگر چنین کردند، آیندگان بدان راه نبردند. بدینروی آیندگان دربارۀ مراد این نگارندگان از وجوه و نظائر، دچار دودستگی شدند و باز از آنجا که تعریف دستۀ دوم که سیوطی نامورترین چهرۀ آنهاست، درست برداشت نشد، این دودستگی به چنددستگی تبدیل شد. اینک خوانندۀ امروزین با شماری از تعریفها و برداشتهای گونهگون و ناساز روبهروست و برایش روشن نیست که کدام درست است و کدام نادرست. این جستار به روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی به روشنگری در این باره پرداخته و تعریف درست وجوه و نظائر را روشن ساخته است و آن، این است که وجوه، معانیِ قرآنیِ لفظ دارای بیش از یک معناست و نظائر، الفاظ هممعنا در قرآن.
وجوه
نظائر
معانی قرآن
الفاظ قرآن
2015
05
22
89
110
https://qd.razavi.ac.ir/article_393_fbcad77b0bdca842a98666bee949d576.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
نقد و بررسی آرای مفسران در تفسیر آیۀ 44 سورۀ ص و تازیانه زدن ایوب به همسرش
امیر
احمدنژاد
مهدی
مطیع
زهرا
کلباسی
آیۀ 44 سورۀ ص به بیان قسم ایوب پیامبرu و تأکید خداوند بر اجرای آن میپردازد. مفسران سوگند حضرت ایوب را تنبیه همسرش با صد ضربه شلاق دانستهاند که علاقۀ وی به همسر منجر به ندامت او و تصمیم بر شکستن سوگند گشت. اما پروردگار وی را به وفای عهد مکلّف نمود و در تجلیل از صبر او و همسرش حکم را به یک ضربه با خوشۀ صدتایی گندم کاهش داد. لیکن آیه ضمیر مؤنثی در بر ندارد و چیستی شیء مضروب نیز معلوم نیست. لذا نمیتوان آیه را بر کتک زدن همسر حضرت ایوب حمل نمود. برخی مفسران در بازگشایی ابهام آیه به دو روایت منتسب به امام صادقu استناد جستند، در حالی که این روایات به سبب ضعف سندی، متنی و تعارض با مبانی شیعی در عصمت انبیا قابل اعتماد نیستند. سایر آرا نیز تفسیر به رأی است و فاقد پشتوانۀ عقلی و نقلی است. در نهایت، عبارت «ولا تحنث» دشواری اجرای قسم را آشکار ساخته و با استناد به سیاق امتنان در آیات41 تا 44 میتوان تخفیف حکم را چهارمین رحمت پروردگار بر پیامبرش دانست که بدینسان عسر را از وی دفع نمود و مانع شکستن سوگند گشت. لذا هدف داستان، ذکر الطاف خداوند به صابران است که با اشارهای اجمالی فهمانده شده است.
همسر ایوب
قسم ایوب
ضغث
«ولا تحنث»
«فاضرِب به»
2015
05
22
111
132
https://qd.razavi.ac.ir/article_394_0d7556f003ead90ca089b88087141d66.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
نقد ترجمۀ فارسی آیات الاحکام در ترجمههای فارسی قرآن کریم
جواد
معین
محمدعلی
رضایی کرمانی
نقد و بررسی ترجمههای فارسی قرآن کریم از جمله مباحثی است که در چند دهۀ اخیر در حوزۀ پژوهشهای قرآنی، مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که حدود 500 آیۀ قرآن دربارۀ احکام شرعی است که به «آیات الاحکام» یا «آیات فقهی» نامدار است، لزوم توجه و دقت مترجمان قرآن کریم را به چگونگی و درستی در ترجمه معطوف میدارد.
در این نوشتار، چگونگی ترجمۀ شش آیه از «آیات الاحکام» قرآن با توجه به کتابهای مهم لغت، تفاسیر، آیات الاحکام و... در دو بخش آیات عبادات و آیات معاملات، در دوازده ترجمۀ فارسی معاصر (آیتی، الهی قمشهای، انصاری، بهبودی، خرمشاهی، رضایی اصفهانی، شعرانی، صادقی تهرانی، فولادوند، مشکینی و مکارم شیرازی) بررسی شده است. در بررسی انجامشده روشن میگردد که ساختار آیات الاحکام به گونهای است که مترجم نمیتواند بدون آشنایی با «دانش فقه» ترجمهای درست و بیلغزش ارائه دهد؛ از این رو برخی از ترجمههای فارسی معاصر دچار لغزش شدهاند.
ترجمۀ قرآن
نقد ترجمه
آیات الاحکام
آیات عبادات
آیات معاملات
2015
05
22
133
162
https://qd.razavi.ac.ir/article_395_1e22f87a9f0113b86ae66030844be003.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
میزان اختلاف مصاحف امصار و علل آن
محسن
رجبی قدسی
سیدکاظم
طباطبائی پور
مرتضی
ایروانی نجفی
در سدۀ دوم و سوم قمری از هشت کتاب و رساله با موضوع اختلاف مصاحف امصار (عراق و شام و حجاز) یاد شده است. گرچه این کتابها به دست ما نرسیده، مطالب آنها در منابع بعدیِ علم رسمالمصحف و قرائات بازتاب یافته است. اختلاف رسمالخط مصاحف امصار به دو دسته تقسیمپذیر است: الف) تفاوتهایی که موجب اختلاف در قرائت نشدهاند؛ مانند ثبت «ی» یا نبود آن در «ائتونی/ ائتون»؛ ب) اختلافهایی که باعث تفاوت در قرائتاند؛ شامل حذف یا زیادت یک حرف یا تبدیل یک حرف به حرفی دیگر. مجموع اختلافات دستۀ دوم به 54 مورد میرسد. تا کنون دربارۀ علت و زمان پیدایی و اثر آن در قرائات یا تأثیرپذیری آن از قرائات، دیدگاهی جامع بیان نشده است. اغلب علمای متقدم بر این باورند که عثمان خلیفۀ سوم (د 35 ق.) دستور ثبتِ آنها را در مصاحف امام داده است ولی در روایات جمع قرآن در زمان عثمان چنین مطلبی وجود ندارد و از سویی، این کار با هدف او برای اتحاد امت اسلامی بر یک مصحف واحد در تضاد است.
رسمالمصحف
تاریخ قرآن
قرائات سبع
قاریان سبعه
کتابت قرآن
اختلاف قرائت
2015
05
22
163
190
https://qd.razavi.ac.ir/article_396_99b709b0eaa3781194db79bd2c8ca289.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
ابزارهای لفظی شناسایی واحدهای نزول قرآن کریم
محمد
خامه گر
جواد
سلمان زاده
نزول قرآن به دو گونۀ تدریجی و دفعی بوده است. نزول تدریجی قرآن بدین گونه بوده است که در هر بار بخشی از قرآن بر پیامبر اکرم نازل میشده است. هر بخش از قرآن که در یک وحی قرآنی نازل میشده، یک واحد نزول میباشد. نزول این واحدها در هر بار وحی قرآنی، عملیاتی معنادار و هدفمند بوده است که به اقتضای شرایط جامعۀ نزول و هدف هدایتی قرآن تعریف میشده است. از این رو کشف واحدهای نزول، اقدامی مقدماتی جهت تبیین هدف نزول آنها میباشد. واحدهای نزول را میتوان از روشهای گوناگون و به وسیلۀ ابزارهای متفاوتی شناسایی کرد. اما اصیلترین روش شناسایی واحدهای نزول، روش زبانی است. این روش از ابزارهای گوناگونی چون ابزارهای لفظی، معنایی و لفظی ـ معنایی در شناسایی واحدهای نزول بهره میگیرد. این جستار بر آن است تا ابزارهای لفظی را معرفی کند که بتوان به وسیلۀ آنها واحدهای نزول قرآن را شناسایی کرد و حد و مرزِ نزول آیات قرآنی را مشخص کرد.
نزول قرآن
واحد نزول
روش شناسایی واحدهای نزول
ابزارهای لفظی
2015
05
22
191
206
https://qd.razavi.ac.ir/article_397_4ffd9ab093f0bd00858d8a15a12d1afd.pdf
آموزه های قرآنی
آموزه های قرآنی
2251-9378
2251-9378
1394
12
21
فایل کامل نشریه
2015
05
22
1
224
https://qd.razavi.ac.ir/article_409_fe0d59f306240c6dc7c61279675425ff.pdf