TY - JOUR ID - 173 TI - روش‌شناسی و اعتبارسنجی برداشت مبتنی بر دلالت اشاره از قرآن کریم JO - آموزه های قرآنی JA - QD LA - fa SN - 2251-9378 AU - ضیاء الدین, سیده بتول AU - نقی زاده, حسن AU - خرقانی, حسن AU - نوروزی, مرتضی AD - جامعة المصطفی العالمیه AD - دانشگاه فردوسی مشهد AD - دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 16 IS - 29 SP - 87 EP - 114 KW - دلالت التزامی# KW - دلالت اشاره# برداشت از قرآن# اصول فقه# DO - 10.30513/qd.2019.173 N2 - جستار حاضر می‌کوشد مفهومی عالمانه از چیستی دلالت اشاره، جایگاه، ارکان و شرایط و ضوابط تحقق، اعتبار و حجیت آن را بررسی و تبیین نماید و از روش استناد، استدلال، توصیف و تحلیل بهره گرفته است. بررسی‌ها در باب دلالت اشاره نشان می‌دهد که این نوع دلالت نه از سنخ لفظ بلکه امری فراتر از آن است و از نوع غیر صریح و دلالت التزامی است؛ از نظر عرف، مقصود مستقیم گویندۀ کلام نمی‌باشد، اما این تعبیر با تسامح دربارۀ خداوند و کلام الهی به کار می‌رود؛ زیرا خداوند عالم مطلق به تمام امور است. این دلالت دارای مراتبی است که طبق تعریف‌ها به جلی و خفی تقسیم می‌شود. این دلالت با دقت عقلی به دست می‌آید و از دلالت‌های بیّن اما بالمعنی الاعم می‌باشد. جایگاه دلالت اشاره در مرتبۀ بعد از دلالت اقتضاء و دلالت تنبیه است. حجیت دلالت اشاره از باب حجیت ظواهر الفاظ، محل تردید است؛ زیرا نه از نظر کاربرد و نه از نظر سیاق، مقصود اصلی گوینده نیست و تبعاً و ارتکازاً اراده شده است، اما می‌توان این دلالت را از دلالت‌های تبعی شمرد و آن را از باب ملازمات عقلی، حجت دانست. دلالت اشاره در پی بردن به اعجاز بیانی قرآن کریم و جهان‌شمولی احکام و معارف قرآنی کارایی دارد و با آن می‌توان احکام شرعی، احکام سیاسی، امور اعتقادی و مانند آن‌ها را از قرآن استخراج کرد. UR - https://qd.razavi.ac.ir/article_173.html L1 - https://qd.razavi.ac.ir/article_173_861e1e2e009d8c6c74f5848559a2efbf.pdf ER -