%0 Journal Article %T عوامل پیدایش دو پدیدۀ «ما تأخّر حکمه عن نزوله» و «ما تأخّر نزوله عن حکمه» %J آموزه های قرآنی %I دانشگاه علوم اسلامی رضوی %Z 2251-9378 %A حیدری مزرعه آخوند (نویسنده مسئول), محمدعلی %A دهقان منگابادی, بمانعلی %D 2022 %\ 11/22/2022 %V 19 %N 36 %P 193-216 %! عوامل پیدایش دو پدیدۀ «ما تأخّر حکمه عن نزوله» و «ما تأخّر نزوله عن حکمه» %K ما تأخّر حکمه عن نزوله %K ما تأخّر نزوله عن حکمه %K جری و تطبیق %K عدالت صحابه %R 10.30513/qd.2021.2246.1456 %X در میان کتاب‌های علوم قرآنی و تفسیر، اصطلاحی با عنوان «ما تأخّر حکمه عن نزوله وما تأخّر نزوله عن حکمه» خودنمایی می‌کند. عبارت «ما تأخر حکمه عن نزوله» بدین‌معناست که آیاتی از قرآن کریم نازل شده‌اند، اما پس از مدتی حکمشان تشریع شده است؛ مانند نزول آیۀ «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی» ﴿اعلی/ 14﴾ در مکه و تفسیر «تَزَکَّی» به زکات واجب و تشریع آن در مدینه. عبارت «ما تأخّر نزوله عن حکمه» بدین‌معناست که حکمی در مکه تشریع شده و پس از مدتی در مدینه آیات مربوط به آن حکم نازل شده است؛ مانند تشریع حکم نماز جمعه در مکه و نزول آیات مربوط به این حکم در سورۀ جمعه و در مدینه. اولین بار بغوی اصطلاح «ما تأخّر حکمه عن نزوله» را بیان کرد. اصطلاح «ما تأخّر نزوله عن حکمه» نیز توسط سیوطی ابداع شد. اعتباربخشی مطلق به سخنان صحابۀ پیامبر و تابعان، بی‌توجهی به قاعدۀ جری و تطبیق و اعتقاد به سبب نزول خاص و تفسیر نادرست برخی از آیات قرآن کریم، از دلایل اصلی پیدایش این دو پدیده است. در این پژوهش به شیوه توصیفی ـ تحلیلی ضمن تشریح علل پیدایش این دو پدیده، به تفسیر آیات مدعای این دو پدیده پرداخته شده و بیش از پیش نادرستی این دو پدیده آشکار گشته است. %U https://qd.razavi.ac.ir/article_1354_d6e7861a9aae497e2faf7ac4f0bf5be7.pdf