معناشناسی واژۀ «مجنون» در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشیار گره قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

در قرآن کریم، واژۀ «مجنون» و واژگان نزدیک به آن مانند «به جنّة» به دفعات در گفتار منکران نبوت در اعصار مختلف تاریخ انعکاس یافته است که عموماً به «دیوانگی» ترجمه شده است، در حالی که این واژه در سیاق‌های مختلف دارای معانی متعدد و مختلفی می‌باشد. این نوشتار با معناشناسی ریشه‌ای این واژه و بررسی کلام لغویان و مفسران به این مطلب می‌رسد که بر خلاف تصور رایج که معنای این واژه را «دیوانگی» می‌پندارند، معنای حقیقی آن، شخصی است که جن بر او سلطه یافته باشد. از رهگذر معناشناسی توصیفی آیات قرآن، این نتیجه به دست آمده که واژۀ «مجنون» در قرآن در سیاق‌های متعدد در سه معنای «دیوانۀ تحت سیطرۀ جن»، «ساحر تحت سیطرۀ جن» و «شاعر تحت سیطرۀ جن» به کار رفته است که ایراد اتهام «مجنون» بودن به حضرت نوح از جانب قومش در معنای اول به کار رفته و همین اتهام از جانب فرعون نسبت به حضرت موسیu در معنای دوم، و از جانب مشرکان مکه نسبت به پیامبر اسلامN در معنای سوم استعمال شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات