تحلیل محتوایی چکیده‌های مقالات پژوهشیِ علوم قرآن و حدیث از منظر روش‌شناسی تحقیق (مطالعه موردی 61 مقاله از پنج مجله)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

چکیدۀ یک پژوهش، فشرده‌ای از مطالب اساسی آن است که تأثیر زیادی در شناساندن و انتشار آن در جامعۀ علمی دارد. میزان رعایت معیارهای چکیده‌نویسی که بسته به حوزۀ پژوهش متفاوت است، می‌تواند شاخصی برای توسعۀ روشمند علم در آن حوزه به حساب آید. با توجه به رشد کمّی و کیفی نشریات علوم قرآن و حدیث در سال‌های اخیر و به منظور ارتقای سطح کیفی چکیده‌نویسی در این حوزه، نیاز به نوعی الگوسازیِ عملی برای محققان حس می‌شود. بر این اساس، پژوهش حاضر در صدد برآمد به روش توصیفی ـ تحلیلی همراه با نقد، پس از تعیین مهم‌ترین معیارهای محتواییِ نگارش چکیده در مقالات حوزۀ علوم قرآن و حدیث، میزان رعایت این معیارها را در برخی مقالات این حوزه به صورت آماری همراه با نمونه‌های عینی تحلیل نماید. در نتیجه با نگاه به استانداردهایِ جهانیِ چکیده‌نویسی و بر اساس اهداف چکیده در حوزۀ نام‌برده، معیارها به صورت نکاتی که وجود یا عدم وجود آن‌ها ضروری یا ترجیحی است، تعیین شد؛ برای نمونه می‌توان از ضرورت وجود هدف، سؤالات، روش و اهم نتایج پژوهش، و عدم وجود مطالب خارج از متن، مطالب کهنه و عامیانه و واژه‌های مترادف در چکیده نام برد. در 61 مقالۀ مورد بررسیِ پنج مجله در این حوزه، از میان معیارهای ضروریِ چکیده‌نویسی، «روش پژوهش» و از میان معیارهای ترجیحی، «ضرورت و اهمیت پژوهش» کمترین درصد رعایت را داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Content Analysis of Abstracts of Research Articles of Quran and Hadith Sciences from the Perspective of Research Methodology (Case Study of 61 Articles from Five Journals)

نویسندگان [English]

  • Asieh Zouelm 1
  • Fatemeh Alian Nezhadi 1
  • Ali Hajikhani 2
1 PhD student in Quran & Hadith Sciences
2 Associate professor at Tarbiat Modares University of Tehran
چکیده [English]

The abstract of a research is a summary of its basic contents that has a great impact on its introduction and dissemination in the scientific community. The degree of observance of abstract writing criteria (standards), which varies depending on the field of research, can be considered as an indicator for the methodical development of science in that field. Due to the quantitative and qualitative growth of Quranic and Hadith science publications in recent years and in order to improve the quality of abstract writing in this field, there is a need for some kind of practical modeling for researchers. Accordingly, the present study intends to analyze the extent of compliance with these criteria in some articles in this field statistically with objective samples after determining the most important content criteria for writing abstracts in articles in the field of Quran and Hadith sciences by descriptive-analytical method with critique. As a result, by looking at the global standards of abstract writing and based on the objectives of the abstract in the mentioned field, the criteria were determined as points whose presence or absence is necessary or preferable. For example, the necessity of the purpose, questions, method and most important results of the research and the absence of extra-textual content, old and slang content and synonymous words in the abstract can be mentioned. In the 61 articles reviewed by five journals in this field, among the necessary criteria for abstract writing, “research method” and among the preferred criteria, “necessity and importance of research” had the lowest percentage of observance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Research Method
  • Abstract
  • Article Writing
  • Quran and Hadith Sciences